ErasMAEX studenten vertellen: ‘’Burgerinitiatieven en gemeentes kunnen door open gesprek veel meer begrip voor elkaar krijgen’’

Burgerinitiatieven realiseren meervoudige waarde in de wijk waarin zij zitten, maar een goede samenwerking in het bestaande systeem blijkt soms nogal lastig. Welke factoren zitten een fijne samenwerking tussen beleid en burgerinitiatief nog in de weg? Hoe kunnen zij elkaar beter begrijpen? De afgelopen maanden hebben studenten dit onderzocht binnen de samenwerking tussen Erasmus Universiteit, de HAN, de MAEX,  stichting BuurKracht en DeBlauweWijkeconomie. onder leiding van Wouter Spekkink (docent Erasmus Universiteit) en Patrick Hoogenbosch (burgerinitiatief DeBlauweWijkEconomie), naar aanleiding van Community Sociaal Circulair. We spraken eerder Noud Veltscholten over het eerste deel van het onderzoek. Vandaag spreken we Mireille Treffers (Master Governance en Management van Complexe Systemen) en Tessa van Maurik (master bestuurskunde de specialisatie beleid & politiek) over hun rol in het onderzoek.

Hoe is jullie interesse in dit project ontstaan?

Mireille: ‘’Mij leek het vooral leuk om een onderzoeksstage te doen en om bij te dragen aan een project over samenwerking waarover ik tijdens mijn opleiding ben geënthousiasmeerd. De interesse in burgerinitiatieven is geleidelijk gegroeid. Ik vind het interessant te zien wat voor energie en daadkracht er eigenlijk zit in zo’n initiatief!’’

Wat was dan jullie beeld van burgerinitiatieven hiervoor?

Mireille: ‘’Het is voor mij zoveel meer tot leven gekomen waar zij zich mee bezig houden. En dat ze op zoveel verschillende thema’s actief zijn, zoals de wijk met elkaar verbinden, en anderen dragen weer bij aan de energie-transitie.’’

Tessa vult aan: ‘’Hiervoor had ik nog niet echt een beeld van burgerinitiatieven. Burgerparticipatie vind ik heel interessant, ik heb veel vrijwilligerswerk gedaan met ouderen bijvoorbeeld, dus vanuit die interesse leek dit onderzoek me interessant. Ik heb geleerd hoe serieus de initiatieven ermee bezig zijn.’’

Mireille: ‘’De activiteiten van zulke initiatieven lijken heel laagdrempelig, maar het kan écht heel veel impact leveren op een wijk. Het kost zoveel energie om op poten te zetten, meer dan mensen zich realiseren.’’

Het eerste deel van het onderzoek van de HAN studenten focust zich vooral op het inzichtelijk maken van de maatschappelijke waarde van de initiatieven. Hoe ziet jullie stuk van het onderzoek eruit?

Mireille: ‘’We hebben een breed onderzoek gedaan naar de samenwerking tussen gemeenten en de initiatieven. Zien gemeentes initiatieven als legitiem, wat bereiken ze eigenlijk en is daar steun voor vanuit de omgeving?’’

Tessa: ‘’We vroegen hen wat voor steun ze kregen en in welke vorm, denk aan subsidie, gebouwen of hulp. We vroegen ook hoe hun samenwerking eruit ziet met de gemeentes: hoe vaak contact hebben ze, voelen zij zich gezien? Ook voor onze scripties keken we naar vertrouwen vanuit ambtenaren in de initiatieven: hebben zijn het idee dat ze gesteund en geloofd worden?’’

Mireille: ‘’De onderliggende vraag is eigenlijk in dit onderzoek: zien zij elkaar als gelijkwaardige partner?’’

Jullie noemden dat jullie beeld van burgerinitiatieven is veranderd. Hoe zit dat met gemeentes?

Tessa: ‘’Ik sprak vooral de eerste paar weken initiatieven, en daarna pas de gemeentes. Toen kreeg ik daarna wel meer begrip voor ambtenaren: zij proberen wat kan, maar moeten de hele wijk dienen en niet alleen één initiatief. Zij zijn vaak ook welwillend en willen écht wel.’’

Mireille: ‘’Je ziet ook echt dat ze hun best doen om meer een aanspreekpunt voor burgerinitiatieven te zijn, en hun proberen door het hele systeem te loodsen. Ze proberen het beter te doen, maar het voldoet volgens mij nog niet altijd aan de verwachtingen van burgerinitiatieven. Het zou mooi zijn als door dit onderzoek de partijen meer met elkaar in gesprek gaan, meer begrip voor elkaar hebben en zo ook helderdere verwachtingen van elkaar hebben!’’

Jullie hebben in een transdisciplinair project gewerkt: met burgerinitiatieven uit de praktijk, met studenten uit andere disciplines en met beleidsmakers. Wat is jullie ervaring hiermee?

Mireille: ‘’Dankzij dit project heb ik een beter beeld gekregen van de wisselwerking tussen onderzoek en praktijk en dat je door samen te werken in een dergelijk projectteam veel van elkaar kan leren!’’

Tessa: ‘’Voor mij geldt hetzelfde, je krijgt een beter beeld door echt op pad te gaan. Het zou ook heel leerzaam zijn om meer praktijkonderzoek in het onderwijs te doen, het kan een waardevolle aanvulling zijn op je onderzoek maar kan ook inspiratie bieden voor je verdere loopbaan’’.

Jullie zitten nu in de afrondende fase en zijn net begonnen met de data analyse. Wat zijn de eerste resultaten die opvallen?

Tessa: ‘’De initiatieven willen eigenlijk vaak onafhankelijk zijn van de gemeente, dat kwam een aantal keer terug. Ook krijgen we terug dat de gemeente wel luistert, maar er niet echt naar handelt. En de verwachtingen van gemeente en initiatief liggen soms uit elkaar. Dit helderder uitspreken naar elkaar zou hier het verschil kunnen maken’’.

Mireille: ‘’Over het algemeen zie ik dat draagvlak voor gemeenten belangrijk is. Initiatieven die bijvoorbeeld aansluiten op doelstellingen van gemeenten krijgen makkelijker financiële steun dan initiatieven waarbij dat niet het geval is. Initiatieven die meervoudige waarde willen realiseren doen nu vaak aanspraak op verschillende financiële potten. Er worden andere manieren gezocht om initiatieven financieel te ondersteunen, bijvoorbeeld door structurele steun mogelijk te maken. Maar er wordt ook wel van initiatieven verwacht dat ze op een gegeven moment zelf inkomsten genereren. Daar zit een spanning.’’

Tessa: ‘’Gemeentes zijn eigenlijk nu nog niet gericht op meervoudige waarde-creatie, en dus ook niet echt op het ondersteunen van burgerinitiatieven. Maar beide partijen willen wel heel graag samenwerken. We hopen dat dit onderzoek bijdraagt aan meer begrip en een betere samenwerking.’’

Nieuwsgierig geworden naar meer? Op 11 oktober vindt van 14.00-17.00 in Arnhem het eerste evenement rondom dit project plaats: ”Co-creatie tussen burgerinitiatief en gemeente: wat valt er nog te winnen?” Hier gaan burgerinitiatieven en beleidsmedewerkers binnen en buiten dit project met elkaar in gesprek. Want hoe kunnen we de inzichten rondom vernieuwende samenwerking uit dit onderzoek integreren in onze dagelijkse werkzaamheden? Aanmelden kan via de mail naar sannerijn.jansen@hetgroenebrein.nl!