Sociaal Circulair tijdens de Week van de Circulaire Economie

Tijdens de Week van de Circulaire Economie heeft de Community Sociaal Circulair drie bijeenkomsten georganiseerd. De werkgroepen PaaS, Circulaire Burgerinitiatieven en Circulaire Bedrijventerreinen activeerden deelnemers om mee te praten over de sociale aspecten van de circulaire transitie, zoals gedragsverandering, transdisciplinair samenwerken en zelfeffectiviteit.

Het thema van deze editie was Actieplan voor de Toekomst. Wat ons betreft is het samenwerken voor sociale innovatie als dimensie van de circulaire transitie zeker iets wat concrete acties kan bieden voor de circulaire toekomst. Daarom delen we hieronder een aantal concrete inzichten en actiepunten die uit onze drie bijeenkomsten zijn gekomen.

Van hebben naar huren: product as a service

In deze bijeenkomst vertelde Joris Overmeer van de Jonge Klimaatbeweging over zijn onderzoek naar gedragsverandering voor product-as-a-service modellen. We delen twee van zijn tips:  

• Tip 1: Klanten staan niet altijd open voor product-as-a-service. Consumenten zijn bang dat product-as-a-service extra kosten én gedoe met zich meebrengt. Vergeet in jouw promotie daarom niet om de zorgen van de klanten weg te nemen. 
• Tip 2: Mensen wegen verliezen zwaarder dan winst. De psychologische term hiervoor is loss aversion, oftewel verliesaversie. Hiermee kun je rekening houden in de promotie van jouw dienst: Wat lopen potentiële klanten mis als zij niet overstappen op jouw product-as-a-service? 

Het huren van een kinderwagen is goedkoper, handiger en duurzamer dan het kopen hiervan. Toch, is het kopen van kinderwagens nog de standaard. Julie Munneke-Tromp, oprichter van Tiny Library, stelde deelnemers de vraag: Hoe krijg ik de klant mee in de transitie van hebben naar huren? 

In break-out groepen brainstormden we over deze vraag. Twee van de oplossingen die werden bedacht zijn:  

• Idee 1: Ontwikkel een (fysieke) cadeaukaart voor jouw service. Bied deze aan op plekken waar jouw doelgroep zoekt voor het product, zodat zij dit ook tegenkomen als ze zich niet bewust zijn van de optie ‘huren’, bijv. in een babywinkel. 
• Idee 2: Bied een alles-in-één pakket dat de klant volledige ontzorging biedt, zoals een Swapfiets die bij jou langskomt voor reparaties. Denk aan het bezorgen van een babypakket voor een logeerweekend bij de grootouders. 

Meer weten? De werkgroep PaaS houdt zich bezig met het zoeken naar oplossingen op uitdagingen van ondernemers op gebied van product-as-a-service te bieden, bijvoorbeeld op het gebied van financiering en samenwerking. Wil je hier meer over weten? Of wil je meedoen of -denken? Mail dan naar: mara.haverkort@hetgroenebrein.nl. 

Burgerinitiatieven als circulaire versnellers 

De aanleiding voor deze bijeenkomst was de publicatie van de essaybundel Burgerinitiatieven: de nieuwe aanvoerders van de inclusieve en circulaire economie. Tijdens het eerste deel presenteerden auteurs Jaco Quist, Wouter Spekking, Lucia Zuiderwijk, Jeske Nederstigt, Johan Wempe en Thomas Hoppe hun essays. De essays leren ons dat:  

• Burgerinitiatieven en sociale Innovaties belangrijk zijn voor de transitie naar een circulaire economie en circulaire maatschappij. Zij dragen bij aan sociale innovatie. 
• Burgerinitiatieven diverse belemmeringen en uitdagingen ervaren die hun transformatief potentieel verminderen, maar dat deze belemmeringen en uitdagingen oplosbaar zijn. 
• Burgerinitiatieven potentieel hebben om uit te groeien tot een grotere sociale beweging die tot transformatie leidt, maar het tot wasdom komen van dat potentieel vraagt zorg, aandacht en vooral samenwerken vanuit co-creatie. 

In het tweede deel van de bijeenkomst gingen auteurs en deelnemers met elkaar hierover in gesprek. Wij delen twee van de inzichten die deze levendige discussies opleverden:  

• Transdisciplinair samenwerken: Mensen van een initiatief vinden elkaar op de inhoud, terwijl tweede of derde partijen vaak een ander uitgangspunt of expertise hebben. In plaats van dat dit de connctie belemmert, zouden samenwerkende partijen door transdisciplinair samen te werken elkaar te versterken. Het verhoogt ook de professionalisering. (Lees ook onze handreiking Transdisciplinair Samenwerken) 
• Transformatief potentieel: Zonder bewegende burgers is er geen transitie. Het transformatief potentieel van een sociaal collectief moet dus erkend worden door o.a. besluitvormers en overheid. Het helpt de transitie als zij de burgers als welkome sociale innovators zien en burgerinitiatieven als transitieversnellers.  

Meer weten? Binnen de werkgroep Circulaire Burgerinitiatieven werkt de wetenschap en de praktijk samen aan de sociale innovatie die plaatsvindt bij burgerinitiatieven en hun bijdrage aan een meer circulaire economie. Wil jij op de hoogte blijven van onze activiteiten? Of wil je de vervolgbijeenkomst van 19 april as. bijwonen? Mail dan naar sannerijn.jansen@hetgroenebrein.nl 

Circulaire bedrijventerreinen: samen circulair  

Tijdens de bijeenkomst ‘Circulaire bedrijventerreinen: samen circulair’ deelden de leden van de werkgroep Circulaire Bedrijventerreinen de inzichten die zij de afgelopen jaren hebben opgedaan. Wat is nodig voor de transitie naar een circulair bedrijventerrein? We delen een aantal van de uitkomsten van de bijeenkomst. 

Om te beginnen: het concept ‘circulaire bedrijventerreinen’ is in feite niets nieuws, stelt Kjell-Erik Bugge. Als we spreken over circulaire bedrijventerreinen spreken we over bestaande concepten als industriële symbiose en eco-industriele parken die zijn samengebracht en nieuw leven zijn ingeblazen. Het feit dat deze concepten ook vandaag de dag relevant zijn, laat zien dat het in praktijk brengen van deze concepten geen makkelijke opgave is. “De uitdagingen die ik in 1993 tegenkwam in het realiseren van industriële symbiose, zijn nog steeds niet opgelost”, zegt Kjell-Erik Bugge. Het nieuwe “circulaire” jasje benadrukt de cruciale rol van bedrijventerreinen in de transitie naar een volledig circulaire economie in 2050. 

De transitie naar circulaire bedrijventerreinen brengen met name grote sociale uitdagingen met zich mee. Deze sociale uitdagingen spelen op verschillende niveaus: van het individu, van het bedrijf, het terrein en de bredere context, waaronder het beleid. Zo zien wij dat er een gebrek is aan een gevoel van verantwoordelijkheid en zelfeffectiviteit (Individueel niveau). Zelfeffectiviteit gaat om het vertrouwen van het individu om invloed uit te oefenen op de omgeving. Circulaire bedrijventerreinen kunnen niet worden gerealiseerd zonder samenwerking op het terrein. Om dit te realiseren moeten bedrijven wel met elkaar in contact komen en het vertrouwen hebben om de samenwerking aan te gaan (Terrein niveau). 

Hoe kun je deze uitdagingen overbruggen? Deze vraag kent geen eenduidig antwoord. Ieder terrein vraagt om andere maatregelen. Het is in ieder geval belangrijk dat de wetenschap en de praktijk nauw samenwerkt om inzicht te krijgen in de uitdagingen en kansen in het realiseren van circulaire terreinen. Om meer kennis op te doen is bovendien actie en experimentatie nodig. Dankeld Vanmeenen roept daarom personen die werken aan of op bedrijventerreinen: “Betrek kennisinstellingen in de buurt en ga samen aan de slag op bedrijventerreinen met concrete projecten.”

Meer weten? Binnen de werkgroep Circulaire Bedrijventerreinen werkt de wetenschap en de praktijk samen in het identificeren van de sociale uitdagingen en kansen in de transitie naar circulaire bedrijventerreinen. Wil jij op de hoogte blijven van onze activiteiten? Of wil je meedoen en denken? Mail dan naar mara.haverkort@hetgroenebrein.nl 

 

Volg de Community Sociaal Circulair ook op LinkedIn