Transdisciplinair samenwerken: inspirerende paradoxen

Met de Community Sociaal Circulair maken we ruimte voor een nieuwe manier van samenwerken tussen wetenschappers en vernieuwers uit de praktijk, zoals innovatieve boeren, burgers, ambtenaren of ondernemers. Hoewel het met de motivatie voor zulke samenwerkingen meestal wel goed zit, blijkt écht effectieve interactie toch allesbehalve makkelijk: andere taal, andere blik, ander tempo, andere doelen.

Op 4 november kwam de Community Sociaal Circulair bij elkaar om de knepen van het vak te leren. We startten de middag met een prikkelende presentatie door John Grin, Professor Policy Science & Systems aan de Universiteit van Amsterdam. Op basis van zijn eigen ervaringen met transdisciplinair onderzoek in de context van transitieprocessen nodigde hij ons uit tot reflectie. In dit artikel zetten we voor jou de paradoxen op een rij.

Waarom is transdisciplinair onderzoek eigenlijk nodig?

Om te beginnen: het is niet altijd en overal nodig. Er is nog zat te onderzoeken via een meer conventionele methodologie; transdisciplinariteit is alleen nuttig en nodig rond een bepaald soort vraagstukken. Maar als die aan de orde zijn, dan kan deelname aan zulk onderzoek je uitdagen. Transdisciplinair onderzoek is nodig als een ander soort kennis nodig is dan de bestaande. Zonder bestaande kennis kun je het niet realiseren, maar je stelt die tegelijk kritisch ter discussie. Je brengt jouw of andermans vakgebied soms in verlegenheid, maar kunt ook nieuwe, funderende vragen aanreiken. Praktische vragen blijken soms juist diepgaand onderzoek te vragen dat in chique tijdschriften kan worden gepubliceerd.

Paradox 1: Mijn kennis niet centraal, wel cruciaal

De kracht van transdisciplinair samenwerken zit in het samenbrengen van kennis en ervaringen vanuit verschillende perspectieven om zo tot oplossingen te komen. Iedereen heeft waardevolle kennis in te brengen. Of zoals John Grin stelt: ‘Niemands kennis staat niet centraal, iedereens kennis is cruciaal.”

Paradox 2: Integrale samenwerking, sectorale spelers

Ook bij transdisciplinaire samenwerking zijn sectorale spelers nodig. Gewoonweg omdat zij als specialisten waardevolle kennis hebben in te brengen. Wél dienen deze spelers zich ervan bewust te zijn dat de samenwerking rondom het maatschappelijke vraagstuk een wezenlijk andere insteek heeft dan een sectorale benadering.

Paradox 3: Integrale waarde, individuele belangen

Alhoewel er toegewerkt wordt naar een gezamenlijke visie, is het belangrijk dat iedereen ook individueel baat heeft bij de samenwerking. Dat kan best een uitdaging zijn. Een tip hierbij is om voor te bepalen welke bijdrage van welke partij nodig is. Vraag niet meer inbreng van die partijen dan nodig.